سعید کاظمی آشتیانی
سعید کاظمی آشتیانی؛ بنیان‌گذار پژوهشکدۀ رویان و از چهره‌های ماندگار کشور.
دکتر سعید کاظمی آشتیانی از دانشمندان برجسته و انقلابی ایران بود که علم و فناوری را برای درمان و خدمت به انسان، به کار گرفت. او با تأسیس پژوهشکدۀ رویان گام بزرگی در جهت درمان ناباروری به‌عنوان یکی از دغدغه‌های زیستی و اجتماعی برداشت. امروزه بسیاری از مردم از نقاط مختلف دنیا برای درمان ناباروری به ایران مراجعه می‌کنند.
تولد و نوجوانی
سعید کاظمی آشتیانی در یکم فروردین 1340ش در تهران متولد شد. پدر و مادر وی اهل شهرستان آشتیان بودند.[۱] سعید از دوران دبستان علاقۀ زیادی به خواندن کتاب داشت و تا کتابی تمام نمی‌شد، آن را رها نمی‌کرد. علاقمندی او به تاریخ اسلام سبب شد تا در دوران دبیرستان نمایشنامه‌ای را باعنوان «ابوذر» به همراه دوستانش اجرا کند.[۲] هوش و استعداد او از نوجوانی آشکار شد و در سال 1358ش در حالی که هجده سال داشت و تازه وارد دانشگاه شده بود همزمان در هنرستان پیام امید به تدریس بینش اسلامی و ادبیات مشغول شد.[۳]
جوانی و تحصیلات
سعید کاظمی آشتیانی تحصیلات دانشگاهی را در سال 1358ش، با قبولی در رشتۀ فیزیوترابی دانشگاه علوم پزشکی ایران آغاز کرد.[۴] وی با تعطیل شدن دانشگاه‌ها و حضور در جبهه جنگ، کارشناسی ارشد خود را با یازده سال وقفه از دانشکدۀ علوم توانبخشی دریافت کرد.[۵] آشتیانی در سال 1376ش موفق به اخذ دکترا در رشتۀ علوم تشریح گرایش جنین‌شناسی از دانشگاه تربیت مدرس شد.[۶]
توجه به خانواده
دکتر آشتیانی بخش زیادی از زندگی خود را وقف خدمت و تلاش علمی کرده بود؛ اما این مسئلۀ مانع ایفای نقش پدری او نمی‌شد، او معتقد بود اگر کسی نتواند مدیر خوبی در خانواده باشد و از عهدۀ مسئولیت همسر و تربیت فرزند برنیاید، در محل کار هم نمی‌تواند مدیر موفق و خوبی شود.[۷]
شخصیت و سیرۀ اخلاقی
سعید کاظمی آشتیانی، تسلط کاملی بر ادبیات و سخنوری داشت.[۸] او فردی متعهد، با اخلاص، دارای هوش و دانش سرشار، توان مدیریتی بالا و همچنین ایمان و توجه همیشگی به خدا بود.[۹] آشتیانی در انجام امور ترسی از موانع نداشت و همواره جهادگونه برای حل مشکلات تلاش می‌کرد.[۱۰] او دارای ذهنی منسجم و برنامه‌ریز بود و همواره به قرآن توجه داشت چنانکه در روز افتتاح پژوهشکدۀ رویان خواست که آیات سورۀ مؤمنون درخصوص خلقت انسان تلاوت شود.[۱۱] پدرش نیز او را فردی علاقه‌مند به دین توصیف می‌کرد که هیچ‌گاه نمازش را حتی پیش از تکلیف خارج از وقت نخوانده و همواره عباداتش را انجام می‌داده است و مسلط به قرآن و ترجمۀ آن بوده به‌گونه‌ای که پدرش در این باره خود را شاگرد او می‌دانست.[۱۲]
دکتر آشتیانی، به شهدا به‌ویژه شهدای دانشکدۀ توانبخشی توجه خاصی داشت، تا جایی که پس از شهادت یکی از دانشجویان دانشکده توانبخشی، با وجود مشغلۀ فراوان بارها به دیدار پدر و مادر این شهید در یکی از روستاهای کاشان می‌رفت تا جایی که او را مانند برادر شهید قلمداد می‌کردند. توجه به خدمات علمی نیز در اولویت کارهای او بود؛ بدین‌خاطر پیشنهاد وزارت را رد کرد تا بتواند به‌راحتی به فعالیت‌ها و پژوهش‌های خود در رویان برسد. آشتیانی علاقۀ ویژه‌ای برای خدمت به ایران داشت و در دوران جنگ تحمیلی حضور چشمگیری در جبهه داشت.[۱۳] او حتی زمانی که امکان تحصیل در خارج از کشور برایش فراهم شد از آن صرف‌نظر کرد و دکترای خود را در ایران گرفت.[۱۴]
دکتر آشتیانی با همکاران خود نیز ارتباط خوبی داشت و برای همه احترام قائل بود؛[۱۵] او حتی مبلغ هدیه دریافتی بابت موفقیت در یکی از تحقیقات خود را میان همکارانش تقسیم کرد و آن موفقیت را حاصل تلاش جمعی دانست.[۱۶]
فعالیت‌ها و مسئولیت‌های علمی
- تأسیس جهاددانشگاهی در دانشگاه علوم پزشکی ایران با همکاری چند تن از دوستان در سال 1361ش و مدیریت طرح‌ها و تحقیقات این مجموعه تا سال 1370ش؛
- ریاست جهاددانشگاهی از سال 1371ش تا پایان حیات؛[۱۷]
- تولد اولین نوزاد حاصل از IVF در ایران (۱۳۷۱ش)؛
- تولد دومین کودک حاصل از ICSI در ایران (۱۳۷۳ش)؛
- دومین موفقیت ایران در بیوپسی بیضه‌ای برای درمان ناباروری مردان (1377ش)؛
- تولد اولین نوزاد حاصل از میکرواینجکشن اسپرماتوزوآی منجمد شده (۱۳۷۷ش)؛
- تولد نخستین کودک حاصل از PGD در ایران (۱۳۸۲ش)؛
- تولید نخستین ردۀ سلول‌های بنیادی جنینی در ایران (1382ش)؛
- تأسیس نخستین بانک خون بند ناف ایران به‌منظور استفاده از بن یاخته‌های خون بند ناف در سلول درمانی خانواده‌ها؛
- شکل‌گیری گروه تحقیقاتی برای کلونینگ نخستین گوسفند همانندسازی شده ایران در سال 1384ش.[۱۸]
- اجرای نخستین طرح همانندسازی حیوانات در خاورمیانه که پس از درگذشت او در مرداد و مهر سال 1385ش نخستین بره‌های مانندسازی شده متولد شدند که این امر تحول بزرگی در حوزۀ سلول‌های بنیادی به وجود آورد.[۱۹]
- علاوه بر موارد پیش‌گفته، انجام طرح‌های تحقیقاتی ملی، تأسیس گروه‌های پژوهشی مختلف در شاخه‌های گوناگون علوم پزشکی، تدریس در دانشگاه، داوری جشنواره‌های علمی و سردبیری مجلۀ علمی - پژوهشی از دیگر فعالیت‌های سعید کاظمی آشتیانی است.[۲۰]
تأسیس موسسۀ رویان
دکتر آشتیانی پژوهشگاه رویان را در سال 1370ش به‌عنوان مرکز جراحی محدود و با هدف پژوهش و آموزش در زمینۀ علوم باروری و ناباروری و ارائۀ خدمات درمانی به زوج‌های نابارور تأسیس کرد.[۲۱] او هر مرحله از تحقیقات خود را که به نتیجه می‌رساند، سجدۀ شکر به جا می‌آورد و روزه می‌گرفت. دکتر آشتیانی معتقد بود که رئیس و مدیرعامل اصلی رویان خدا است و او ما را حمایت می‌کند تا سبب خشنودی مردم، جامعۀ علمی و رهبر جمهوری اسلامی ایران شویم. او به شرایط نامناسب مالی بیماران نیز توجه داشت و بارها خود بخشی از هزینه‌های درمان آنها را می‌پرداخت و برای حل این مسئله نیز صندوقی را به‌عنوان مددکاری بیماران نابارور بنیان‌گذاری کرد.[۲۲]
فعالیت‌های فرهنگی و خدماتی
دکتر آشتیانی پس از مدیریت جهاد دانشگاهی، زمینۀ فعالیت‌های فرهنگی چون؛ تفسیر کتاب «اسرارالصلوه»، اعزام دانشجویان به جبهه، تأسیس درمانگاه‌های شهید رعیت، تأسیس درمانگاه ایران و مرکز نازایی را پیگیری کرد و به نتیجه رساند.[۲۳]
آثار
از دکتر آشتیانی مقالات و کتب متعددی به چاپ رسیده است که در ذیل به برخی از آنها اشاره می‌شود؛
- بررسی روند رشد جنینی مفصل زانوی موش سوری در محیط کشت؛
- تأثیراولتراسوند درمانی در ترمیم استخوان خرگوش؛
- تأثیر گلوتاتیون بر از سرگیری میوز، بلوغ و تکوین آزمایشگاهی تخمک‌های نارس موش.[۲۴]
چهرۀ ماندگار کشور
سعید کاظمی آشتیانی به‌دلیل تلاش‌های فراوان در حوزۀ سلول‌های بنیادی جنینی در سال 1383ش به‌عنوان یکی از چهره‌های ماندگار در کشور معرفی شد.[۲۵]
اعتلای نام ایران در عرصه‌های بین‌الملل
دکتر آشتیانی با ثبت پیشرفت‌ها، ابتکار برگزاری جشنوارۀ بین‌المللی رویان و حضور در کنگره‌های بین‌المللی در جهت اعتلای نام جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های بین المللی سهم بسزایی داشت.[۲۶]
دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی دربارۀ آشتیانی
تا زمان حیات آشتیانی، تنها جامعۀ پزشکی و علمی کشور او را می‌شناختند؛ اما با درگذشت او و یاد کردن رهبری از او به مناسبت‌های مختلف، وی به چهره‌ای شناخته‌شده نزد مردم تبدیل شد.[۲۷] آیت‌الله خامنهای، آشتیانی را به‌عنوان الگویی مطلوب معرفی کرد[۲۸] و در یکی از دیدارها با معلمان از آنها خواست که به معرفی چنین الگوهای ارزشمندی که هویت ملی را بیان می‌کنند، بپردازند.[۲۹]
تصویرپردازی
پس از درگذشت دکتر آشتیانی مستندها و کتاب‌های زیادی جهت معرفی این شخصیت ساخته و تدوین شد.
مستندها
مستند «فرهنگ» به تهیه‌كنندگی فاطمه محمدیان‌فر که به معرفی مفاخر فرهنگی و هنری ایران می‌پردازد در قسمتی از این مجموعه، به زندگی دکتر کاظمی آشتیانی پرداخته است؛[۳۰]
- مستند «داستان آینده»، به کارگردانی محمد حبیبی منصور به ابعاد مختلف زندگی دکتر آشتیانی می‌پردازد؛[۳۱]
- مستند «رویانتن» به کارگردانی امیر پورضرغام و نویسندگی فرزین پورمحبی؛[۳۲]
- مستند «فرزند صالح انقلاب» به کارگردانی مهدی نوری تاجر.[۳۳]
کتاب‌ها
- کتاب «داستان رویانا: تاریخ شفاهی دکتر سعید کاظمی آشتیانی در پژوهشگاه رویان»، به قلم محمدعلی زمانیان، کوشیده است تا اقدامات این دانشمند به‌ویژه خدمات او در پژوهشگاه رویان را تبیین کند.[۳۴]
- کتاب «روایت یک رویش: گفتارهایی دربارۀ زیست جهادی سعید کاظمی آشتیانی» نویسنده، ناصر ملایی؛ کوشده است با روایت‌هایی از دوستان، همکاران و نزدیکان به معرفی زندگی، شخصیت و فعالیت‌های آشتیانی بپردازد.[۳۵]
- کتاب بنیاد سربلندی، به کوشش رحیم توسلیان در سال 1384ش به‌منظور آشنایی با دکتر آشنایی تدوین شده است.[۳۶]
- «دکتر آشتیانی نابغۀ ایرانی» از سعید والی‌فر، در قالب اشعاری ساده و کوتاه این شخصیت را به کودکان و نوجوانان معرفی کرده است.[۳۷]
- در کتاب فارسی پایه هفتم از دکتر سعید کاظمی آشتیانی یاد شده است.[۳۸]
تصویب جایزه‌ای با عنوان سعید کاظمی آشتیانی
در سال 1402ش جایزۀ «سعید کاظمی آشتیانی» با عنوان انگلیسی «Kazemi Prize» و محوریت شناسایی، معرفی و قدردانی از دانشمندان و فناوران برتر در حوزۀ سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی و درمان ناباروری در جهان و با اولویت کشورهای منطقه و جهان اسلام، در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.[۳۹]
درگذشت
دکتر کاظمی آشتیانی در چهاردهم دی 1384ش در سن 44 سالگی، هنگام انجام تست ورزش در بیمارستان بقیه‌الله تهران به دلیل عارضه قلبی درگذشت[۴۰] و در قطعۀ شانزده بهشت‌زهرا به خاک سپرده شد.[۴۱]
احتمال ترور
معرفی او به‌عنوان چهرۀ ماندگار کشور و یکی از مؤثر‌ترین دانشمندان خاورمیانه سبب شد تا در لیست ترور موساد قرار گیرد. در همین راستا برخی براین باورند که او با ترور بیولوژیک موساد به شهادت رسیده است.[۴۲] همچنین آیت‌الله خامنهای یک سال پس از درگذشت او در سخنرانی نوروزی، از او با عنوان «شهید» یاد کرد.[۴۳]
واکنش‌ها پس از درگذشت
- آیت‌الله خامنهای پس از درگذشت دکتر آشتیانی، فقدان عنصر خدوم و باارزشی چون او را ضایعه‌‌ای دردناک دانست و از او با القابی چون؛ «دانشمند مؤمن و جهادگر»، «یکی از فرزندان صالح انقلاب»، «کانون امید و ابتکار و نوآوری» و «از رویش‌های مبارکی که آیندۀ علمی کشور را نوید می‌دهد» یاد کرد.[۴۴]
- رئیس‌جمهور وقت؛ محمود احمدی‌نژاد فقدان او را سخت و ناگوار دانست و او را مظهر شدن و توانستن و جوانی دانشمند، عالم و الگوی دانشجویان و جوانان دانشگاهی خواند.[۴۵]
- بزرگ‌ترین دانشمندان رویان‌شناسی دنیا نیز از کشورهای مختلفی مانند ژاپن، کره‌ی جنوبی، کانادا، آلمان، مصر و بسیاری دیگر پس از درگذشت او همواره از مجاهدت‌ها و تلاش‌های او به بزرگی یاد می‌کنند.[۴۶]
پانویس
- ↑ «دربارۀ سعید کاظمی آشتیانی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ «نقش زنده‌یاد «کاظمی آشتیانی» در سپهر علم و فناوری کشور چه بود؟+ تصاویر و فیلم»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت پژوهشگاه رویان.
- ↑ «زندگینامۀ شهید سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت بانک مقاله.
- ↑ «دکتر سعید کاظمی آشتیانی که بود، که رهبری از او نام بردند؟»، وب‌سایت خبری تحلیلی عصر ایران.
- ↑ «نقش زنده‌یاد «کاظمی آشتیانی» در سپهر علم و فناوری کشور چه بود؟+ تصاویر و فیلم»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «هشتمین یادمان جهادگر فقید؛ دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت شرکت بن‌یاخته‌های رویان.
- ↑ اکبری، «دکتر کاظمی آشتیانی به روایت دوستان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای.
- ↑ «هفدهمین سالگرد درگذشت جهادگر فقید دکتر سعید کاظمی آشتیانی برگزار می‌شود»، وب‌سایت دانشگاه علم و فرهنگ.
- ↑ «شیوۀ مدیریت دکتر کاظمی آشتیانی الگویی برای تمام جهادگران»، خبرگزاری صدا و سیما.
- ↑ اکبری، «دکتر کاظمی آشتیانی به روایت دوستان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای.
- ↑ «هشتمین یادمان جهادگر فقید؛ دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت شرکت بن‌یاخته‌های رویان.
- ↑ «چرا دکتر کاظمی آشتیانی، شهید راه مسئولیت‌پذیری نام گرفت؟»، خبرگزاری صدا و سیما.
- ↑ «مستند داستان آینده»، وب‌سایت آپارات.
- ↑ «دکتر کاظمی آشتیانی تبحر خاصی در جذب نخبگان داشت»، وب‌سایت سینا پرس.
- ↑ «هشتمین یادمان جهادگر فقید؛ دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت شرکت بن‌یاخته‌های رویان.
- ↑ «طرح مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت بنیاد ملی نخبگان.
- ↑ «چرا دکتر کاظمی آشتیانی، شهید راه مسئولیت‌پذیری نام گرفت؟»، خبرگزاری صدا و سیما.
- ↑ «کاظمی آشتیانی، دانشمندی که رهبری در فرمایشات نوروزی از وی باعنوان «شهید» یاد کردند»، وب‌سایت عطنا.
- ↑ «دربارۀ سعید کاظمی آشتیانی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ «دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت پژوهشگاه رویان.
- ↑ «هشتمین یادمان جهادگر فقید؛ دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت شرکت بن‌یاخته‌های رویان.
- ↑ اکبری، «دکتر کاظمی آشتیانی به روایت دوستان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای.
- ↑ «سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت سیویلیکا.
- ↑ «فرضیه ترور بیولوژیک دکتر سعید کاظمی آشتیانی توسط موساد»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت پژوهشگاه رویان.
- ↑ «آیا این دانشمند ایرانی هم ترور شد؟»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ خامنهای، «دکتر کاظمی آشتیانی، فرزند صالح انقلاب»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای.
- ↑ «نقش زنده‌یاد «کاظمی آشتیانی» در سپهر علم و فناوری کشور چه بود؟»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «مستند زندگی دكتر سعید كاظمی آشتیانی، رئیس سابق پژوهشگاه رویان»، وب‌سایت رادیو فرهنگ.
- ↑ «مستند داستان آینده»، وب‌سایت آپارات.
- ↑ «نمایش زندگی جهادگر فقید دکتر سعید کاظمی آشتیانی در مستند «رویانتن»»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت تابناک.
- ↑ «داستان رویان: تاریخ شفاهی دکتر سعید کاظمی آشتیانی در پژوهشگاه رویان»، وب‌سایت کتاب ابر.
- ↑ «روایت یک رویش: گفتارهایی درباره زیست جهادی سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی.
- ↑ «سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت تابناک.
- ↑ «کتاب دکتر آشتیانی نابغۀ ایرانی» وب‌سایت طاقچه.
- ↑ «سعید کاظمی آشتیانی را بهتر بشناسیم+بیوگرافی»، وب‌سایت خبری اصلاحات نیوز.
- ↑ «در درمان ناباروری و سلول‌های بنیادی؛ اساسنامۀ جایزۀ سعید کاظمی آشتیانی تصویب شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «نقش زنده‌یاد «کاظمی آشتیانی» در سپهر علم و فناوری کشور چه بود؟»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «پیکر مرحوم دكتر كاظمي آشتياني، رييس پژوهشكده رويان در بهشت زهرا آرام گرفت»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «چرا دکتر کاظمی آشتیانی، شهید راه مسئولیت‌پذیری نام گرفت؟»، خبرگزاری صدا و سیما.
- ↑ خامنهای، بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای.
- ↑ خامنهای، «پیام تسلیت در پی درگذشت دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای.
- ↑ «پیکر مرحوم دكتر كاظمي آشتياني، رييس پژوهشكده رويان در بهشت زهرا آرام گرفت» بود»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ اکبری، «دکتر کاظمی آشتیانی به روایت دوستان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای.
منابع
- «آیا این دانشمند ایرانی هم ترور شد؟»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 14 دی 1399ش.
- اکبری، محمد، «دکتر کاظمی آشتیانی به روایت دوستان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای، تاریخ درج مطلب: 13 دی 1393ش.
- «پیکر مرحوم دكتر كاظمي آشتياني، رئیس پژوهشكده رويان در بهشت‌زهرا آرام گرفت»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 16 دی 1384ش
- «چرا دکتر کاظمی آشتیانی، شهید راه مسئولیت‌پذیری نام گرفت؟»، خبرگزاری صداوسیما، تاریخ درج مطلب: 14 دی 1401ش.
- خامنهای، علی، «بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای، تاریخ درج مطلب: 1 فروردین 1395ش.
- خامنهای، علی، «پیام تسلیت در پی درگذشت دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله‌ا خامنهای، تاریخ درج مطلب: 15 دی 1384ش.
- «داستان رویان: تاریخ شفاهی دکتر سعید کاظمی آشتیانی در پژوهشگاه رویان»، وب‌سایت کتاب ابر، تاریخ بازدید: 23 آبان 1402ش.
- «در درمان ناباروری و سلول‌های بنیادی؛ اساسنامۀ جایزۀ سعید کاظمی آشتیانی تصویب شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 25 مرداد 1402ش.
- «دربارۀ سعید کاظمی آشتیانی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 15 دی 1399ش.
- «دکتر سعید کاظمی آشتیانی که بود، که رهبری از او نام بردند؟»، وب‌سایت خبری تحلیلی عصر ایران، تاریخ درج مطلب: 21 اردیبهشت 1402ش.
- «دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت پژوهشگاه رویان، تاریخ بازدید: 23 آبان 1402ش.
- «دکتر کاظمی آشتیانی تبحر خاصی در جذب نخبگان داشت»، وب‌سایت سینا پرس، تاریخ بازدید: 23 آبان 1402ش.
- «دکتر کاظمی آشتیانی، فرزند صالح انقلاب»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنهای، تاریخ درج مطلب: 11 دی 1393ش.
- «روایت یک رویش: گفتارهایی درباره زیست جهادی سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی، تاریخ بازدید: 23 آبان 1402ش.
- «زندگینامۀ شهید سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت بانک مقاله، تاریخ بازدید: 23 آبان 1402ش.
- «سعید کاظمی آشتیانی را بهتر بشناسیم »، وب‌سایت خبری اصلاحات نیوز، تاریخ درج مطلب: 21 اردیبهشت 1401ش.
- «سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت تابناک، تاریخ بازدید: 23 آبان 1402ش.
- «سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ بازدید: 23 آبان 1402ش.
- «شیوۀ مدیریت دکتر کاظمی آشتیانی الگویی برای تمام جهادگران»، خبرگزاری صداوسیما، تاریخ درج مطلب: 3 اسفند 1401ش.
- «طرح مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت بنیاد ملی نخبگان، تاریخ بازدید: 23 آبان 1402ش.
- «فرضیه ترور بیولوژیک دکتر سعید کاظمی آشتیانی توسط موساد»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: 12 تیر 1395ش.
- «کاظمی آشتیانی، دانشمندی که رهبری در فرمایشات نوروزی از وی با عنوان شهید یاد کردند»، وب‌سایت عطنا، تاریخ درج مطلب: 4 فروردین 1395ش.
- «کتاب دکتر آشتیانی نابغۀ ایرانی»، وب‌سایت طاقچه، تاریخ بازدید: 23 آبان 1402ش.
- «مستند داستان آینده»، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: 17 دی 1401ش.
- «مستند زندگی دكتر سعید كاظمی آشتیانی، رئیس سابق پژوهشگاه رویان»، وب‌سایت رادیو فرهنگ، تاریخ درج مطلب: 27 شهریور 1401ش.
- «نقش زنده‌یاد کاظمی آشتیانی در سپهر علم و فناوری کشور چه بود؟»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 14 دی 1401ش.
- «نمایش زندگی جهادگر فقید دکتر سعید کاظمی آشتیانی در مستند رویانتن»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 7 خرداد 1402ش.
- «هشتمین یادمان جهادگر فقید؛ دکتر سعید کاظمی آشتیانی»، وب‌سایت شرکت بن‌یاخته‌های رویان، تاریخ درج مطلب: 14 دی 1392ش.
- «هفدهمین سالگرد درگذشت جهادگر فقید دکتر سعید کاظمی آشتیانی برگزار می‌شود»، وب‌سایت دانشگاه علم و فرهنگ، تاریخ درج مطلب: 11 دی 1401ش.
- «همسر زنده یاد دکتر کاظمی آشتیانی دار فانی را وداع گفت»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 18 خرداد 1395ش.